Bu açıklamayla Şube olarak bu sinsi gazların yaratacağı tehlikeler ile ilgili kamuoyunda farkındalık yaratmanın önemine dikkat çekme düşüncesindeyiz.
Tehlike yeterince bilinirse facia da o kadar önlenmiş olacaktır.
Ülkemizde son zamanlarda sık sık gündeme gelen ve ölümle sonuçlanan metan gazının sebep olduğu faciaların önlenmesi ve yarattığı tehlikelerin en aza indirilmesi amacıyla belediyelerimiz Su ve Kanalizasyon İdareleri, Madencilik faaliyetleri, sondaj kuyuları, kazı çalışmaları, katı atık depolama alanları işletmelerinin bu gazların özellikleri, korunma yöntemleri ve uyarı sistemleri hakkında eğitimli olmaları şarttır.
Bilinçlendirme ve alınacak tedbirler üzerine tarafların Kimya Mühendisleri Odası’ndan eğitim almaları ve acilen uygulamaya geçmeleri bundan sonra yaşanacak faciaların önüne geçilmesi açısından son derece önem arz etmektedir.
METAN
Alkanların en basit üyesi olan metan (CH4), Hidrokarbonların alkanlar grubundan, doğada bol olarak bulunan renksiz, kokusuz patlayıcı zehirli olmayan bir gazdır.
Aslında zehirli olmayan metan, eğer maden havasında, kuyularda, kanalizasyonlarda, çöplüklerde oksijen oranını %12’ nin altına düşürecek kadar mevcut ise boğucu özellik göstermektedir.
Havadan daha hafif bir gaz olan (özgül agırlıgı 0,554) ve suda oldukça az miktarda çözünen metan havada kolaylıkla yanarak karbon dioksit ve su buharı verir. Saf metan -161,5 C’ de kaynar, -182,5C’ de erir.
Genellikle çok kararlı madde olmasına karşın havadaki yüzde 5-14’ lük karışımları şiddetle patlar (kömür madenleri, çöplüklerde, kanalizasyon sistemlerinde bu olaya sıkça rastlanır).
Metan patlaması, maden havasında % 4 –15 metan bulunduğu durumlarda gerçekleşebilir; en güçlü patlama ortam havasında %9,5 metan oluşumu ile meydana gelir. Metanın yanma sıcaklığı, ısı kaynağına bağlı olarak 650-750 ºC arasında değişmekte, patlamadan sonra çevrede sıcaklık 1800-2500 ºC’ye çıkmaktadır. Patlamadan sonra ortamın basıncı 9 kat artış göstermektedir.
Yanan 1 kg metan_13300 Kcal ısı açığa çıkarmaktadır ki bu oran 1 kg barutta 580 Kcal’dir.
Metan,
-Doğal gazın başlıca bileşenidir ;
-Kömür madenlerinde oluşan gruzi gazının bileşiminde bulunur.
-Su altındaki bitkisel madenlerin bakterilerle bozunması sonucu da ortaya çıkar.
-Metan, hava gazı üretimi amacıyla taş kömürünün havasız ortamda ısıtılarak bozundurulması sonucu elde edilir.
-Pis su atıklarının etkinleştirilmiş çamur işlemiyle arıtılması sırasında yan ürün olarak elde edilir.
-En önemli metan kaynağı doğal gazdır. Doğal gazın yeterince bulunmadığı yerlerde taş kömürünün havasız ortamda ısıtılarak bozundurulmasıyla ve büyük çöplüklerden elde edilir.
Ayrıca, metan dışında kanalizasyon sisteminde oluşan çok zehirli, zararlı ve ölümcül gazlar, hidrojen sülfür ve merkaptanlardır.
Renksiz olan hidrojen sülfür geniş aralıkta zehirleme etkisine sahiptir. Özellikle sinir sistemi üzerinde çok etkilidir.
Kanalizasyon sisteminde hidrojen sülfür içeren hava solunduğu zaman kanın kimyasını bozar, oksijen taşınmasını bloke eder ve insanları zehirleyerek öldürür. Birkaç soluk almadan sonra bilinç kaybı olur ve kişi derhal boğularak ölür.